Boerenspreuken

Er zijn veel spreekwoorden, spreekwijzen en gezegden die betrekking hebben op de melkveehouderij en de zuivelindustrie. Hieronder volgen enkele voorbeelden.

Boer:

“Als ik gelijk heb”, zei de boer, “dan zijn wij dadelijk uitgepraat”.
Hij lacht als een boer die kiespijn heeft.
Als een boer ophoudt met klagen, is het in het laatste der dagen.
Geld en mest heeft een boer nooit teveel.
“Dominee mag de knollen gerust nemen”, zei de boer, “want onze varkens lusten ze toch niet meer”.
Hij staat op zijn woord als een boer op zijn klompen.
Hoe meer de boer bidt, hoe hardnekkiger hij wordt.
De boer op gaan.
Zulke boer, zulke akker.
Een goede boer is ieders broodwinner.

Gras:

Er geen gras over laten groeien.
Iemand het gras voor de voeten wegmaaien.
Iemand te grazen nemen.
Te hooi en te gras.
Er schuilt een adder in het gras.
Zo groen als gras.

Koe:

De koe bij de horens vatten (of pakken).
Oude koeien uit de sloot halen.
Veel koeien, veel moeien.
Over koetjes en kalfjes praten.
Procedeer om een koe, gij legt er een paard op toe.
Hij beloofde koeien met gouden horens.
Verandering van weiden doet de koeien goed.

Kalf:

Als het kalf verdronken is , dempt men de put.
Het gouden kalf aanbidden.
Het gemeste kalf slachten.
Met een dood kalfje is het goed sollen.
Met St. Juttemis als de kalveren op het ijs dansen.

Boter:

Een droge Maart is goud waard, een natte Mei geeft boter in de wei.
Boter bij de vis.
Minnebrieven zijn met boter verzegeld.
Zo glad als boter.
Hij is met zijn neus in de boter gevallen.

Kaas:

Zich de kaas niet van het brood laten eten.
Ergens geen kaas van hebben gegeten.
Van andermans kaas is het licht grote hompen snijden.
De liefde wroet in zijn lijf als een muis in een Hollandse kaas.

Diversen:

De hand aan de ploeg slaan.
Iemand van haver tot gort kennen.
Een naald in een voer hooi zoeken.
“Wat kan men beter hebben”, zei Jan, “dan lekker zuivel en een mooie boerin”.
Te veel hooi op zijn vork nemen.
Twee zuivels op een brood, dat geeft hongersnood.
Zuivel op zuivel is het werk van de duivel.
Het kruisteken weert de duivel van melk en zuivel.
Een boer en een zog (varken) hebben nooit genoeg.

Trudy Werner-Berkhout, Thema: Boerenleven, Sleutelwoorden: boerenspreuken, uitdrukkingen, Periode: 1900 – 1940, 25-01-2004

Bron:

L.V. Bartels. De onmisbare. De koe en haar enorme invloed op de mens.Bedum, 1989.

Reacties:

Antoon Claassen email (15-07-2007)
Boterbriefje
Toe te voegen aan spreuken onder ‘boter’: Het boterbriefje halen – ofwel: trouwen, meestal na een tijdje te hebben samengewoond.

ria de groot-bos email (17-02-2005)
Zie www.hofstedoostrijk.nl

Er zijn twee hele leuke boekjes over de streek taal van Delfland door Henk Tettero. nl. ” kreen en gruizig” en “wonen in woorden” isbn 90-5959-027-9 Zeer het lezen waard!

kees moerman email (14-06-2004)
Erg leuk dat bezoekers van deze site geen strobreed in de weg wordt gelegd om opmerkingen of aanvullingen te geven. In het rijtje gezegden mag natuurlijk; “vele varkens maken de spoeling dun” niet ontbreken. Spoeling is het afvalproduct van brouwerijen en stokerijen. Vroeger stond de omgeving van Schiedam, Kethel en Overschie bekend als het spoelingdistrict omdat daar vele boeren met weinig land hun dieren met spoeling afkomstig van de verschillende branderijen in Schiedam vetmestten.

Piet Cloosterman email (15-05-2004)
Boerenspreuken
Wat de boer niet kent, dat eet hij niet. De uitdrukking slaat op het feit dat iemand tegen vernieuwingen is.

C J van der Sar email (06-03-2004)
Boerenspreuken & informatie
Zijn melk optrekken (geen medewerking geven) Aan de eertste speen liggen (het beste hebben) Aan de achterste speen liggen(het slechtste hebben) Wie kan mij helpen aan de tekens die de landlopers in begin 1900 gebruikten , gekrast of op een andere manier aangebracht aan het begin van een oprijlaan om aan te geven dat daar eten, kleding, slaapgelegenheid .e.d te krijgen was. De tekens waren tot ver over de grens hetzelfde.

Daan Cinjee email (01-03-2004)
Wat hij weg geeft, wil een boer niet eens op zijn schep hebben.